Jesteś przemęczony w pracy? To, co czujesz może być wypaleniem zawodowym.
Zważywszy na to, że często mówi się o nim tak, jakby tym był, dla wielu osób zaskakująca może być informacja, że wypalenie zawodowe nie jest w rzeczywistości uznawane za chorobę medyczną ani stan kliniczny. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) klasyfikuje wypalenie zawodowe jako zjawisko związane z pracą.
Wypalenie zawodowe zostało ujęte w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób, Tom 11 (ICD-11), czyli oficjalnym tekście opracowanym przez WHO, w którym wymieniono wszystkie powszechne problemy zdrowotne znane medycynie.
Wypalenie zawodowe jest jednak wymienione w części „czynniki wpływające na stan zdrowia lub kontakt z opieką zdrowotną”, która koncentruje się na kwestiach mogących prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, ale same w sobie nimi nie są. W rzeczywistości, wypalenie zawodowe ma więcej wspólnego z wypadkami samochodowymi i kontuzjami sportowymi niż z wirusami i zaburzeniami psychicznymi.
Nie znaczy to, że wypalenie zawodowe nie jest poważnym problemem. W końcu nikt nie zaprzeczy, że osoba, która uległa wypadkowi samochodowemu potrzebuje opieki medycznej. Równocześnie niektórzy mogliby powiedzieć, że wypadki samochodowe są stanem chorobowym. Są one raczej niefortunną, zagrażającą zdrowiu konsekwencją funkcjonowania współczesnego świata. To samo można powiedzieć o wypaleniu zawodowym.
Jak na nas działa wypalenie zawodowe?
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) charakteryzuje wypalenie zawodowe, które posiada trzy odrębne płaszczyzny:
- Uczucie braku energii lub wyczerpania (dlatego wiele osób doświadczających wypalenia zawodowego skarży się na poważny brak motywacji i siły).
- Zwiększony dystans psychiczny wobec własnej pracy, poczucie negatywizmu lub cynizmu w związku z wykonywaną pracą (osoby doświadczające wypalenia zawodowego niezmiennie potwierdzają, że zależy im mniej na pracy i jej efektach, a nawet zaczynają odczuwać do niej wstręt).
- Zmniejszona efektywność zawodowa (poczucie wypalenia zawodowego oznacza, że jest się mniej zdolnym do dobrego wykonywania swojej pracy).
Istnieje tylko jedna uznana forma wypalenia zawodowego, ale jego przyczyny i objawy są bardzo zróżnicowane. WHO definiuje wypalenie zawodowe jako „syndrom wynikający z przewlekłego stresu w miejscu pracy, który nie został skutecznie opanowany”. Mówiąc prościej, do wypalenia dochodzi, gdy praca staje się zbyt stresująca przez zbyt długi okres czasu.
Skoro odczucie niepokoju jest tak subiektywne, a każda praca może potencjalnie spowodować długotrwały i niemożliwy do zwalczenia stres przez pracowników, wypalenie zawodowe może wystąpić u każdego pracownika z wielu powodów. Dlatego właśnie może się ono wydawać tak różnorodne.
Należy pamiętać, że wypalenie jest określane jako fenomen zawodowy. Oficjalnie wypalenie zawodowe jest jedynie konsekwencją stresu w miejscu pracy. Jest bardzo możliwe, że zdrowie pracownika może ucierpieć z powodu stresu poza pracą, ale nie jest to klasyfikowane jako wypalenie zawodowe.