Ognisko listerii na Florydzie doprowadziło jak dotąd do co najmniej jednego zgonu, 22 hospitalizacji i wycofania pewnej marki lodów od stycznia.
Ludzie chorują na listerię, czyli listeriozę, jedząc żywność skażoną przez glebę, niedogotowane mięso lub produkty mleczne, które są surowe lub niepasteryzowane. Listeria może powodować drgawki, śpiączkę, poronienie i wady wrodzone. I jest to trzecia główna przyczyna zgonów z powodu zatrucia pokarmowego w USA.
Unikanie niedostrzegalnych zagrożeń związanych z żywnością to powód, dla którego ludzie często sprawdzają daty na opakowaniach produktów spożywczych. A wydrukowany wraz z miesiącem i rokiem jest często jednym z zawrotnej gamy zwrotów: „najlepiej spożyć przed”, „najlepiej spożyć do”, „gwarantowana świeżość do”, „zamrozić do”, a nawet etykieta „wytworzone...” stosowana w przypadku niektórych piw.
Ludzie myślą o nich jako o datach ważności lub o dacie, po której żywność powinna trafić do kosza. Jednak daty te mają niewiele wspólnego z tym, kiedy żywność traci ważność lub staje się mniej bezpieczna do spożycia. Jestem mikrobiologiem oraz badaczką zdrowia publicznego i wykorzystałam epidemiologię molekularną do analizy rozprzestrzeniania się bakterii w żywności.
System datowania produktów oparty w większym stopniu na badaniach naukowych mógłby ułatwić ludziom odróżnienie żywności, którą mogą bezpiecznie spożywać, od tej, która może być niebezpieczna.
Kosztowne zamieszanie
Departament Rolnictwa Stanów Zjednoczonych podaje, że w 2020 r. przeciętne amerykańskie gospodarstwo domowe wydało na jedzenie 12% swoich dochodów. Jednak wiele jedzenia jest po prostu wyrzucane, mimo że jest całkowicie bezpieczne do spożycia.
Centrum Badań Ekonomicznych USDA podaje, że prawie 31% całej dostępnej żywności nigdy nie jest spożywane. Historycznie wysokie ceny żywności sprawiają, że problem marnotrawstwa wydaje się tym bardziej alarmujący.
Obecny system etykietowania żywności może być winny dużej części marnotrawstwa. FDA informuje, że zamieszanie konsumentów wokół etykiet z datami produktów jest prawdopodobnie odpowiedzialne za około 20% żywności marnowanej w domu, co kosztuje szacunkowo 161 miliardów dolarów rocznie.
Logiczne jest przekonanie, że etykiety z datą znajdują się tam ze względów bezpieczeństwa, ponieważ rząd federalny egzekwuje przepisy dotyczące umieszczania informacji o wartościach odżywczych i składnikach na etykietach żywności.
Uchwalona w 1938 r. i ciągle modyfikowana od tego czasu ustawa Food, Drug and Cosmetics wymaga etykiet żywności, aby poinformować konsumentów o wartości odżywczej i składnikach w pakowanej żywności, w tym ilości soli, cukru i tłuszczu.
Daty na tych opakowaniach żywności nie są jednak regulowane przez Agencję Żywności i Leków. Pochodzą one raczej od producentów żywności. I mogą nie być oparte na nauce o bezpieczeństwie żywności.
Na przykład, producent żywności może przeprowadzić ankietę wśród konsumentów w grupie docelowej, aby wybrać datę przydatności do spożycia, która wynosi sześć miesięcy po wyprodukowaniu produktu, ponieważ 60% grupy docelowej może już nie lubić smaku produktu. Mniejsi producenci podobnej żywności mogą to naśladować i umieszczać tę samą informację na swoich produktach.
Więcej wyjaśnień
Jedna z grup branżowych, Food Marketing Institute i Grocery Manufacturers Association, sugeruje, że jej przedstawiciele oznaczają żywność „najlepiej, jeśli jest używana do”, aby wskazać, jak długo żywność jest bezpieczna do spożycia, a „najlepiej spożyć przed”, aby wskazać, kiedy żywność staje się niebezpieczna.
Ale używanie tych bardziej zniuansowanych oznaczeń jest dobrowolne. I choć zalecenie jest motywowane chęcią ograniczenia marnotrawstwa żywności, nie wiadomo jeszcze, czy ta rekomendowana zmiana przyniosła jakiekolwiek efekty.
Wspólne badanie Harvard Food Law and Policy Clinic oraz National Resources Defense Council zaleca eliminację dat skierowanych do konsumentów, powołując się na potencjalne zamieszanie i marnotrawstwo.
Zamiast tego badania sugerują producentom i dystrybutorom stosowanie dat „produkcji” lub „pakowania”, wraz z datami „sprzedaży”, skierowanymi do supermarketów i innych sprzedawców detalicznych. Daty te wskazywałyby sprzedawcom detalicznym, przez jaki czas produkt będzie zachowywał wysoką jakość.
FDA uważa niektóre produkty za „potencjalnie niebezpieczną żywność”, jeśli mają cechy, które pozwalają mikrobom rozwijać się, jak wilgoć i obfitość składników odżywczych, które je karmią.
Żywność ta obejmuje kurczaka, mleko i pomidory w plasterkach, z których wszystkie zostały powiązane z poważnymi epidemiami przenoszonymi przez pokarm. Jednak obecnie nie ma różnicy między oznaczeniem daty stosowanym na tych produktach spożywczych a oznaczeniem stosowanym na trwalszych artykułach spożywczych.
Preparat naukowy
Preparat dla niemowląt jest jedynym produktem spożywczym z datą przydatności do spożycia, która jest zarówno regulowana przez rząd, jak i ustalana naukowo. Jest on rutynowo badany laboratoryjnie pod kątem zanieczyszczeń.
Jednak mleko dla niemowląt jest również poddawane testom żywieniowym, aby określić, jak długo składniki odżywcze, zwłaszcza białko, ulegają rozkładowi. Aby zapobiec niedożywieniu dzieci, data przydatności do spożycia na preparacie dla niemowląt wskazuje, kiedy nie jest on już odżywczy.
Składniki odżywcze w żywności są stosunkowo łatwe do zmierzenia. FDA już robi to regularnie. Agencja wydaje ostrzeżenia producentom żywności, gdy zawartość składników odżywczych podana na ich etykietach nie zgadza się z tym, co znajduje laboratorium FDA.
Badania mikrobiologiczne, takie jak te, nad którymi pracują naukowcy zajmujący się bezpieczeństwem żywności, są również naukowym podejściem do sensownego oznaczania żywności datą. W laboratorium badania mikrobiologiczne mogą polegać na pozostawieniu łatwo psującej się żywności na zewnątrz i mierzeniu, jak wiele bakterii urośnie w niej z czasem.
Naukowcy prowadzą również inny rodzaj badań mikrobiologicznych, obserwując, jak długo trwa wzrost mikrobów takich jak listeria do niebezpiecznych poziomów po celowym dodaniu mikrobów do żywności, aby obserwować, co robią, odnotowując takie szczegóły jak wzrost ilości bakterii w czasie i kiedy jest ich wystarczająco dużo, aby spowodować chorobę.
Decyzja konsumentów
Określenie okresu trwałości żywności na podstawie danych naukowych dotyczących zarówno jej wartości odżywczej, jak i bezpieczeństwa mogłoby drastycznie zmniejszyć ilość odpadów i zaoszczędzić pieniądze, ponieważ żywność staje się coraz droższa.
Jednak przy braku jednolitego systemu datowania żywności, konsumenci mogli polegać na swoich oczach i nosach, decydując o wyrzuceniu nieświeżego chleba, zielonego sera lub źle pachnącej torebki z sałatką.
Ludzie mogą również zwracać uwagę na daty dotyczące łatwiej psującej się żywności, takiej jak wędliny, w których łatwo rozwijają się mikroby. Wskazówki można znaleźć na stronie FoodSafety.gov.
